Kaart (cartografie) - Valkenswaard (gemeente) (Gemeente Valkenswaard)

Valkenswaard (Brabants: Valkeswird) is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De Kempense gemeente telt inwoners (, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 56,50 km² (waarvan 1,15 km² water). De gemeente Valkenswaard maakte deel uit van de plusregio SRE.

De huidige gemeente is ontstaan in 1934 door samenvoeging van de toenmalige gemeenten Valkenswaard, Dommelen en Borkel en Schaft.

Valkenswaard had in de 19e en 20e eeuw een groot aantal sigarenfabrieken, waarvan Willem II en Hofnar de bekendste waren. Er resteert lichte industrie op een bedrijventerrein. Toerisme is eveneens een belangrijke inkomstenbron, maar Valkenswaard is vooral vestigingsplaats voor forenzen die in Eindhoven of België werkzaam zijn. In Dommelen is de Dommelsche bierbrouwerij gevestigd, onderdeel van AB InBev.

De naam Valkenswaard komt voor het eerst terug in de archieven in 1702, toen nog geschreven met "dt" op het einde. Voor deze periode was Valkenswaard bekend onder de naam Weerd. Ofschoon in de periode van 1600 tot 1700 in de archieven ook de naam Verckensweerde voorkomt is deze nooit een officiële benaming voor Valkenswaard geweest. Het voorvoegsel Vercken- is ten eerste ingevoerd om het verschil met de grotere Limburgse stad Weert aan te geven en ten tweede omdat in die tijd de varkensmarkt te Valkenswaard de belangrijkste in de regio was. Door de invloedrijke valkeniers in het dorp is het voorvoegsel Vercken- veranderd in Valken-. De naam Weerd komt voor het eerst voor in het archief in 1446. Voor deze periode werd het dorp vermeld onder de naam Wedert. De naam Wedert gaat in de archieven terug tot 1292. Alleen de eerste vage vermeldingen van het dorp begin 13e eeuw verwijzen naar Wederde.

De naam Valkenswaard is in een periode van 400 jaar gewijzigd van "Wedert" naar "Weerd" naar "Valkenswaard". We kunnen dus stellen dat "waard" afkomstig is van Weerd dat op haar beurt afkomstig is van Wedert. De naam Wedert is een samenvoegsel van wedeme en aarde. Wedeme is een aan de kerk geschonken goed of heem, een donatie aan klooster of kerk. Aarde is een veel gebruikte term voor "gemyne grond" wat neer komt op grond van de gemeenschap. Wede-aarde zou dus betekenen geschonken goed (lees: aarde of gemene grond) aan het klooster van Echternach zijn. Dit komt overeen met de geschiedenis van Valkenswaard, dat tot enkele eeuwen terug onder bestuur stond van de Abdij van Echternach, in tegenstelling tot de randgemeenten die direct onder het bestuur van de hertog van Brabant stonden.